
مفهوم نقطه شبنم (Dew Point)
نقطه شبنم دمایی است که در آن، هوا با استفاده از بخار آب، اشباع میشود. در واقع هنگامی که در یک فشار خاص، دما به نقطه شبنم میرسد، نرخ میعان و نرخ تبخیر آب با هم برابر میشود.
حال چنانچه هوا را سرد نماییم بطوریکه دما پایینتر از دمای شبنم بشود، نرخ میعان بیشتر شده و ذرات آب موجود در هوا، شروع به نشستن بروی سطوح جامد مثل برگ گلها یا درختان میکند. در سطوح بالاتر جو نیز با جمع شدن ذرات آب، در اطراف ذرات جامد موجود در اتمسفر ابر یا مه تشکیل میشود.

جهت اندازهگیری و تعیین دمای نقطه شبنم، میتوان از دستگاههای رطوبتسنج (Hygrometer) استفاده نمود که یک نمونه رایج آن دوو پوینت متر است. این دستگاه مجهز به یک سطح صاف و براق (آینه مانند) میباشد که به تدریج سرد میشود. این سرد شدن تا زمانی ادامه مییابد که بخار آب موجود در هوا شروع به میعان و نشستن روی سطح صاف بکند. در این لحظه، دمای سطح را اندازهگیری میکنند، این دما همان دمای شبنم میباشد.
درایرها نقش بسیار مهمی در کیفیت هوای فشرده طبی و اکسیژن تولیدی در بیمارستانها دارند. درایرهای تجهیزات گازهای طبی در بیمارستان، عموما یا از طریق کاهش دما (درایرهای تبریدی) و یا مواد جاذب رطوبت (درایرهای جذبی)، هوا را بطور نسبی خشک میکنند.
از مفهوم نقطه شبنم در علم تهویه مطبوع و پیشبینی آب و هوا استفاده فراوان میشود. علاوه بر این در تجهیزات گازهای طبی بیمارستان و در درایرها، این مفهوم مورد استفاده قرار میگیرد. عدم توجه به نقطه شبنم در سیستم هوای فشرده طبی در بیمارستان، میتواند موجب یخزدگی و مسدود شدن لولهها گردد.
درایرهای جذبی قادر به ایجاد نقطه شبنم بسیار پایینی هستند (معمولاً بین 20- و 40- درجه سانتیگراد و حتی در برخی مدلها تا 70- درجه سانتیگراد). این بدان معناست که هوای خروجی از درایر جذبی به شدت خشک است و حاوی میزان اندکی رطوبت میباشد. از آنجایی که یکی از آلایندههای اصلی در هوای فشرده طبی که مورد استفاده بیماران قرار میگیرد، رطوبت میباشد، بنابراین این نوع از درایرها مناسب بیمارستانها میباشند. درایرهای تبریدی عموما قادر به تامین نقطه شبنم در محدوده 3+ تا 10+ درجه سانتیگراد بوده و توانایی کمتری در جذب رطوبت موجود در هوای فشرده طبی را دارا میباشند. ضمنا این درایرها در مناطق سردسیر که دمای هوا صفر درجه یا کمتر میشود، کارایی نداشته و ممکن است یخ یزند. جهت جلوگیری از یخزدگی باید دمای نقطه شبنم درایرها حداقل 7 درجه سانتیگراد پایینتر از سردترین دمای ثبت شده در آن منطقه باشد.