نقش محوری تیم مدیریت بیمارستان در ارتقای کیفیت و ایمنی

در دنیای پیچیده و پویای امروز، بیمارستان‌ها به عنوان ارائه‌دهندگان اصلی خدمات سلامت، با چالش‌ها و مسئولیت‌های فزاینده‌ای روبرو هستند. تامین و ارتقای کیفیت خدمات درمانی و تضمین ایمنی بیماران، در راس اولویت‌های هر بیمارستان سرآمد قرار دارد. در این میان، نقش رهبری بیمارستان به عنوان سکان‌دار و راهبر این نهاد حیاتی، بیش از پیش برجسته و تعیین‌کننده می‌گردد. رهبران بیمارستان، با اتخاذ رویکردی آینده‌نگر و تعهد به ارزش‌های تعالی سازمانی، می‌توانند فرهنگ کیفیت و ایمنی را در تمامی سطوح بیمارستان نهادینه ساخته و زمینه را برای ارائه خدمات درمانی شایسته و ایمن به بیماران فراهم آورند. تعهد و مشارکت فعالانه تیم رهبری در برنامه‌های ارتقای کیفیت و ایمنی، نه‌تنها به بهبود عملکرد بالینی و کاهش خطاهای پزشکی منجر می‌شود، بلکه اعتماد بیماران و جامعه را به نظام سلامت تقویت نموده و اعتبار و جایگاه بیمارستان را ارتقا می‌بخشد. از این رو، شناخت و به‌کارگیری موثر اصول و راهکارهای رهبری در راستای ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات، به عنوان یک ضرورت راهبردی برای تمامی بیمارستان‌های کشور، بیش از پیش اهمیت یافته است.

در نظام‌ اعتباربخشی بیمارستان‌ها، نقش رهبری و مدیریت ارشد در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات، به عنوان یکی از محورهای اصلی مورد سنجش قرار می‌گیرد. این ارزیابی‌ها، به دنبال شناسایی بیمارستان‌هایی هستند که رهبری سازمان، تعهد و مشارکت فعالانه‌ای در برنامه‌های بهبود کیفیت و ایمنی از خود نشان داده و با ایجاد ساختارها و فرآیندهای مناسب، زمینه را برای تحقق اهداف تعالی سازمانی فراهم آورده‌اند. در ادامه این مطلب، با نگاهی دقیق‌تر به ابعاد مختلف نقش رهبری بیمارستان در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات، به بررسی اصول کلیدی و راهکارهای عملیاتی برای تقویت این نقش محوری در بیمارستان‌های کشور خواهیم پرداخت.

تامین منابع برنامه‌های ارتقای کیفیت و ایمنی بیمار

نخستین و مهم‌ترین گام در ایفای نقش رهبری در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات، «التزام تیم رهبری و مدیریت به اولویت بخشی پشتیبانی و تامین منابع برنامه های ارتقاء کیفیت خدمات و ایمنی بیمار» است. رهبری بیمارستان باید به صورت قاطع و بدون ابهام، تعهد خود را به اولویت‌بخشی به برنامه‌های ارتقای کیفیت و ایمنی بیمار اعلام نموده و این تعهد را در عمل به اثبات رساند. این تعهد باید فراتر از کلام و شعار بوده و به تخصیص منابع کافی و مناسب برای اجرای برنامه‌های بهبود کیفیت و ایمنی، پشتیبانی از کارکنان درگیر در این برنامه‌ها و ایجاد سازوکارهای لازم برای پایش و ارزیابی عملکرد آن‌ها منجر شود. تعهد راسخ رهبری، به عنوان یک پیام قوی و الهام‌بخش، در تمامی سطوح سازمان منعکس شده و زمینه را برای مشارکت فعالانه کارکنان و نهادینه شدن فرهنگ کیفیت و ایمنی در بیمارستان فراهم می‌سازد.

مثال کاربردی: بیمارستان «…» در ابتدای هر سال، «سند تعهد به ایمنی بیمار» را با امضای رئیس و مدیرعامل بیمارستان منتشر می‌نماید. در این سند، به صراحت اعلام می‌شود که «ایمنی بیمار، اولویت اول بیمارستان بوده و تمامی تصمیمات و اقدامات بیمارستان در راستای تحقق این اولویت خواهد بود». همچنین، بیمارستان «…» «بودجه مستقل» برای برنامه‌های ارتقای کیفیت و ایمنی بیمار در نظر گرفته و بخشی از پاداش مدیران ارشد را به تحقق اهداف ایمنی بیمار گره زده است. این اقدامات، نشان‌دهنده تعهد واقعی رهبری بیمارستان «…» به اولویت‌بخشی به ایمنی بیمار و ایجاد فرهنگ ایمنی در سازمان است.

مشارکت فعالانه مدیران بیمارستان در بازدیدهای مدیریتی ایمنی بیمار و کمیته‌ها

تعهد رهبری به ارتقای کیفیت و ایمنی، باید در «شرکت فعال رئیس مدیر عامل بیمارستان در بازدیدهای مدیریتی ایمنی بیمار و کمیته های مرتبط با موضوعات ایمنی» نیز نمود عینی یابد. رهبران بیمارستان نباید نقش خود را صرفاً به صدور دستورالعمل‌ها و تخصیص منابع محدود نمایند، بلکه باید به صورت فعالانه در صحنه عمل حضور یافته و از نزدیک در جریان مسائل و چالش‌های مربوط به ایمنی بیمار قرار گیرند. «بازدیدهای مدیریتی ایمنی بیمار»، فرصت مغتنمی برای رهبران بیمارستان است تا با حضور در بخش‌های مختلف، به بررسی وضعیت ایمنی، گفتگو با کارکنان و بیماران، شناسایی نقاط ضعف و قوت و ارائه بازخوردهای سازنده بپردازند. همچنین، «شرکت فعال در کمیته‌های مرتبط با ایمنی بیمار» مانند کمیته مرگ و میر، کمیته دارو و درمان و کمیته کنترل عفونت، به رهبران بیمارستان امکان می‌دهد تا در فرآیند تصمیم‌گیری‌های کلیدی مرتبط با ایمنی بیمار مشارکت نموده و از نظرات تخصصی کارشناسان بهره‌مند شوند. حضور فعالانه رهبری در صحنه عمل، به کارکنان نشان می‌دهد که ایمنی بیمار دغدغه واقعی مدیران ارشد بوده و آن‌ها نیز باید در این مسیر مشارکت فعالانه‌ای داشته باشند.

مثال کاربردی: رئیس بیمارستان «…» به طور منظم «حداقل هفته‌ای یک‌بار» به همراه تیم مدیریتی خود، «بازدیدهای مدیریتی ایمنی بیمار» را از بخش‌های مختلف بیمارستان انجام می‌دهد. در این بازدیدها، رئیس بیمارستان ضمن بررسی «چک‌لیست ایمنی بخش»، با «پزشکان، پرستاران و سایر کارکنان» گفتگو نموده و از «مسائل و چالش‌های مربوط به ایمنی بیمار» در بخش مطلع می‌شود. همچنین، رئیس بیمارستان «…» به صورت «ماهانه» در «جلسات کمیته‌های مرگ و میر، دارو و درمان و کنترل عفونت» شرکت نموده و در تصمیم‌گیری‌های مهم مرتبط با ایمنی بیمار مشارکت فعالانه دارد. این حضور مستمر و فعالانه رهبری، به ایجاد فرهنگ ایمنی و ارتقای انگیزه کارکنان در بیمارستان «…» کمک شایانی نموده است.

تخصیص بودجه مناسب در برنامه‌ریزی عملیاتی

تعهد و مشارکت فعالانه رهبری، بدون «تخصیص بودجه مناسب توسط تیم رهبری و مدیریت برای ارتقاء ایمنی بیمار در برنامه ریزی عملیاتی» به نتایج ملموسی منجر نخواهد شد. برنامه‌های ارتقای کیفیت و ایمنی بیمار، برای اجرا و دستیابی به اهداف خود، نیازمند منابع مالی کافی و به‌موقع هستند. رهبری بیمارستان باید در فرآیند برنامه‌ریزی عملیاتی، «بودجه مشخص و کافی» را برای برنامه‌های ایمنی بیمار در نظر گرفته و از تخصیص مناسب و به‌موقع این منابع اطمینان حاصل نماید. تخصیص بودجه مناسب، نشان‌دهنده جدیت و تعهد واقعی رهبری به ایمنی بیمار بوده و زمینه را برای اجرای موثر برنامه‌های بهبود و دستیابی به نتایج مطلوب فراهم می‌سازد. عدم تخصیص بودجه کافی، می‌تواند برنامه‌های ایمنی بیمار را با شکست مواجه نموده و انگیزه کارکنان را برای مشارکت در این برنامه‌ها کاهش دهد.

مثال کاربردی: بیمارستان «…» در «بودجه سالیانه بیمارستان»، «فصل جداگانه» را به «برنامه‌های ارتقای کیفیت و ایمنی بیمار» اختصاص داده است. بودجه این فصل، به صورت شفاف و مشخص برای «خرید تجهیزات و فناوری‌های ایمنی»، «برگزاری دوره‌های آموزشی ایمنی بیمار برای کارکنان»، «اجرای پروژه‌های بهبود کیفیت و ایمنی»، «پاداش به کارکنان فعال در حوزه ایمنی» و «سایر اقدامات مرتبط با ایمنی بیمار» در نظر گرفته می‌شود. تخصیص این بودجه مشخص و قابل توجه، به بیمارستان «…» امکان داده است تا برنامه‌های جامع و موثری را در حوزه ایمنی بیمار اجرا نموده و به پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه دست یابد.

دریافت گزارش‌های تحلیلی از روند ارتقای کیفیت خدمات و ایمنی بیماران

رهبری بیمارستان برای ایفای نقش موثر در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات، نیازمند «دریافت گزارشهای تحلیلی از روند ارتقاء کیفیت خدمات و ایمنی بیماران از مسئول ایمنی بیمار توسط تیم رهبری و مدیریت» به صورت منظم و نظام‌مند است. «مسئول ایمنی بیمار» به عنوان فرد متخصص و متمرکز در حوزه ایمنی بیمار، موظف است «گزارش‌های تحلیلی دوره‌ای» را از «روند شاخص‌های ایمنی بیمار»، «نتایج برنامه‌های بهبود کیفیت و ایمنی»، «وقایع ناخواسته رخ داده» و «سایر مسائل مرتبط با ایمنی بیمار» تهیه و به تیم رهبری و مدیریت ارائه نماید. این گزارش‌ها، باید به صورت «تحلیلی» و «مبتنی بر داده‌ها» بوده و «روند تغییرات شاخص‌ها در طول زمان»، «مقایسه عملکرد بیمارستان با استانداردهای ملی و بین‌المللی» و «پیشنهادات بهبود» را به طور شفاف و واضح ارائه نمایند. دریافت منظم گزارش‌های تحلیلی، به رهبری بیمارستان امکان می‌دهد تا از وضعیت ایمنی بیمار در سازمان آگاه شده، تصمیمات مبتنی بر اطلاعات و شواهد اتخاذ نموده و اثربخشی اقدامات بهبود را پایش نمایند.

مثال کاربردی: مسئول ایمنی بیمار در بیمارستان «…» به صورت «فصلی»، «گزارش تحلیلی جامع ایمنی بیمار» را برای تیم رهبری و مدیریت تهیه و ارائه می‌نماید. این گزارش، شامل بخش‌های زیر است:

 خلاصه وضعیت شاخص‌های کلیدی عملکرد ایمنی بیمار: شامل روند تغییرات شاخص‌های عفونت‌های بیمارستانی، خطاهای دارویی، سقوط بیمار، رضایت بیماران از خدمات ایمنی و … در فصل جاری و مقایسه با فصول قبلی.

 تحلیل وقایع ناخواسته رخ داده: شامل «تعداد و نوع وقایع ناخواسته گزارش شده در فصل جاری»، «تحلیل علل ریشه‌ای وقایع شایع»، «اقدامات اصلاحی انجام شده و نتایج حاصله».

 گزارش پیشرفت برنامه‌های بهبود کیفیت و ایمنی بیمار: شامل «وضعیت اجرای برنامه‌های بهبود در دست اقدام»، «شاخص‌های پایش اثربخشی برنامه‌ها»، «چالش‌ها و موانع پیش‌رو و پیشنهادات برای رفع آن‌ها»

 مقایسه عملکرد ایمنی بیمارستان با شاخص‌های ملی و بین‌المللی: شامل «مقایسه شاخص‌های بیمارستان با میانگین کشوری و استانداردهای بین‌المللی» و «تحلیل شکاف‌ها و ارائه پیشنهادات برای بهبود عملکرد».

تیم رهبری و مدیریت بیمارستان «…» با بررسی دقیق این گزارش‌ها، تصمیمات لازم را برای ارتقای ایمنی بیمار و بهبود عملکرد برنامه‌های ایمنی اتخاذ می‌نمایند.

پیگیری اجرای برنامه‌ها

علاوه بر گزارش‌های تحلیلی روند ایمنی بیمار، رهبری بیمارستان باید «دریافت گزارشهای دوره ای از فعالیتهای مسئول فنی بیمارستان در زمینه ایمنی بیمار و پیگیری اجرای اقدام اصلاحی پیشگیرانه منتج از گزارشهای بررسی شده» را نیز به صورت منظم دریافت نماید. «مسئول فنی بیمارستان در زمینه ایمنی بیمار»، نقش کلیدی در «برنامه‌ریزی، اجرا و پایش برنامه‌های ایمنی بیمار» ایفا می‌کند. رهبری بیمارستان باید به صورت دوره‌ای از «فعالیت‌های انجام شده توسط مسئول فنی»، «چالش‌ها و موانع پیش‌رو» و «نیازهای حمایتی» وی مطلع شده و از «پیگیری اجرای اقدامات اصلاحی و  پیشگیرانه» که بر اساس گزارش‌های بررسی شده وقایع ناخواسته تعیین شده‌اند، اطمینان حاصل نمایند. این امر، به رهبری بیمارستان امکان می‌دهد تا بر عملکرد مسئول فنی نظارت نموده، از اجرای صحیح و کامل برنامه‌های ایمنی بیمار اطمینان حاصل نماید و در صورت نیاز، حمایت‌های لازم را از مسئول فنی و تیم ایمنی بیمار به عمل آورند.

مثال کاربردی: مسئول فنی ایمنی بیمار در بیمارستان «…» به صورت «ماهانه»، «گزارش فعالیت‌های ماهانه ایمنی بیمار» را برای تیم رهبری و مدیریت تهیه و ارائه می‌نماید. این گزارش، شامل بخش‌های زیر است:

خلاصه فعالیت‌های انجام شده در ماه گذشته: شامل «اجرای برنامه‌های آموزشی ایمنی بیمار»، «بازدیدهای ایمنی بخش‌ها»، «برگزاری جلسات کمیته ایمنی بیمار»، «مشارکت در پروژه‌های بهبود کیفیت و ایمنی» و «سایر فعالیت‌های مرتبط با ایمنی بیمار».

 گزارش پیگیری اجرای اقدامات اصلاحی و  پیشگیرانه: شامل «وضعیت اجرای اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه تعیین شده برای وقایع ناخواسته گزارش شده»، «شاخص‌های پایش اثربخشی اقدامات اصلاحی»، «چالش‌ها و موانع پیش‌رو در اجرای اقدامات اصلاحی و پیشنهادات برای رفع آن‌ها».

 برنامه‌های پیش‌رو برای ماه آینده: شامل «برنامه‌های آموزشی، بازدیدها، جلسات کمیته و سایر فعالیت‌های ایمنی بیمار برنامه‌ریزی شده برای ماه آینده».

 نیازهای حمایتی از تیم ایمنی بیمار: شامل «نیازهای آموزشی، منابع مالی، تجهیزات و سایر حمایت‌های مورد نیاز برای اجرای موثرتر برنامه‌های ایمنی بیمار».

تیم رهبری و مدیریت بیمارستان «…» با بررسی این گزارش‌ها، ضمن اطلاع از فعالیت‌های مسئول فنی، بر عملکرد وی نظارت نموده و حمایت‌های لازم را از تیم ایمنی بیمار به عمل می‌آورند.

آگاهی تیم رهبری و مدیریت به شاخص‌های کلیدی ایمنی بیمار

رهبری بیمارستان برای ایفای نقش موثر در ارتقای ایمنی بیمار، باید «آگاهی و تسلط تیم رهبری و مدیریت به شاخصهای کلیدی» مربوط به حوزه ایمنی بیمار را داشته باشد. شاخص‌های کلیدی ایمنی بیمار، معیارهای قابل اندازه‌گیری هستند که وضعیت ایمنی بیمار در حوزه‌های مختلف را نشان می‌دهند. رهبران بیمارستان باید با این شاخص‌ها آشنا بوده، نحوه محاسبه و تفسیر آن‌ها را بدانند و روند تغییرات آن‌ها را به صورت منظم پایش نمایند. «آگاهی و تسلط به شاخص‌های کلیدی»، به رهبری بیمارستان امکان می‌دهد تا «تصمیمات مبتنی بر اطلاعات و شواهد» اتخاذ نموده، «عملکرد بیمارستان در حوزه ایمنی را به صورت دوره‌ای ارزیابی نمایند» و «برنامه‌های بهبود را به صورت هدفمند و موثر طراحی و اجرا کنند». عدم آگاهی و تسلط به شاخص‌های کلیدی، می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسی و عدم اثربخشی برنامه‌های ایمنی بیمار شود.

مثال کاربردی: تیم رهبری و مدیریت بیمارستان «…» به صورت کامل با فهرست شاخص‌های کلیدی عملکرد ایمنی بیمار (KPIs) بیمارستان آشنا هستند. این شاخص‌ها شامل نرخ عفونت‌های بیمارستانی (SSI, CAUTI, CLABSI, VAP)، نرخ خطاهای دارویی (داروهای پرخطر، تداخلات دارویی، واکنش‌های ناخواسته دارویی) ، نرخ سقوط بیمار، نرخ زخم بستر، میانگین زمان پاسخگویی به کدهای احیا، میزان رضایت بیماران از خدمات ایمنی و سایر شاخص‌های مرتبط است. تیم رهبری و مدیریت بیمارستان «…» به طور منظم «گزارش روند شاخص‌های کلیدی عملکرد ایمنی بیمار» را بررسی نموده و «عملکرد بیمارستان در هر شاخص را با اهداف تعیین شده مقایسه می‌نمایند». همچنین، در «جلسات کمیته بهبود کیفیت بیمارستان»، به صورت دوره‌ای «شاخص‌های کلیدی عملکرد ایمنی بیمار» مورد بحث و بررسی قرار گرفته و تصمیمات لازم برای بهبود عملکرد در شاخص‌های نامطلوب اتخاذ می‌گردد. این آگاهی و تسلط به شاخص‌های کلیدی، به رهبری بیمارستان «…» امکان داده است تا نظام ارزیابی عملکرد ایمنی بیمار را به صورت موثر استقرار داده و تصمیمات مبتنی بر شواهد برای ارتقای ایمنی بیمار اتخاذ نمایند.

وجود شواهدی از تاثیر تصمیمات و اقدامات تیم رهبری و مدیریت در بهبود بهبود

در نهایت، اثربخشی نقش رهبری بیمارستان در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات، باید با «وجود شواهد بیان کننده تاثیر تصمیمات و اقدامات تیم رهبری و مدیریت در بهبود روند کیفیت خدمات و ایمنی بیماران در سطح بیمارستان» به اثبات برسد. صرف تعهد، مشارکت و تخصیص منابع کافی نیست، بلکه باید «نتایج ملموس و قابل مشاهده» از تاثیر تصمیمات و اقدامات رهبری در بهبود کیفیت و ایمنی خدمات در سطح بیمارستان وجود داشته باشد. این شواهد می‌تواند شامل «بهبود روند شاخص‌های کلیدی عملکرد ایمنی بیمار در طول زمان»، «کاهش نرخ وقایع ناخواسته گزارش شده»، «افزایش میزان رضایت بیماران و کارکنان از خدمات ایمنی»، «کسب گواهینامه‌ها و افتخارات مرتبط با ایمنی بیمار» و «سایر دستاوردهای قابل اندازه‌گیری» باشد. وجود این شواهد، نه‌تنها اثربخشی رهبری بیمارستان در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات را به اثبات می‌رساند، بلکه «اعتبار و جایگاه بیمارستان» را نیز ارتقا داده و «اعتماد بیماران و جامعه» را به نظام سلامت تقویت می‌نماید.

مثال کاربردی: بیمارستان «…» شواهد متعددی را برای اثبات تاثیر تصمیمات و اقدامات رهبری خود در بهبود روند کیفیت خدمات و ایمنی بیماران ارائه نموده است. این شواهد شامل:

 بهبود مستمر شاخص‌های کلیدی عملکرد ایمنی بیمار: «نمودارهای روند شاخص‌های عفونت‌های بیمارستانی، خطاهای دارویی، سقوط بیمار و …» نشان می‌دهد که بیمارستان «…» در طول سال‌های اخیر، بهبود چشمگیری در تمامی این شاخص‌ها داشته و عملکرد خود را به سطح استانداردهای ملی و بین‌المللی نزدیک کرده است.

 کاهش قابل توجه نرخ وقایع ناخواسته گزارش شده: «آمار وقایع ناخواسته گزارش شده در بیمارستان «…»» نشان می‌دهد که نرخ گزارش‌دهی وقایع ناخواسته در طول سال‌های اخیر به طور پیوسته کاهش یافته است که نشان‌دهنده اثربخشی برنامه‌های پیشگیرانه و اقدامات اصلاحی بیمارستان است.

 افزایش چشمگیر میزان رضایت بیماران و کارکنان از خدمات ایمنی: «نتایج نظرسنجی‌های رضایت بیماران و کارکنان» نشان می‌دهد که میزان رضایت از خدمات ایمنی در بیمارستان «…» به طور قابل توجهی افزایش یافته است که نشان‌دهنده بهبود محسوس در تجربه بیماران و کارکنان در حوزه ایمنی است.

 کسب گواهینامه‌ها و افتخارات متعدد در حوزه ایمنی بیمار: بیمارستان «…» موفق به کسب «گواهینامه بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار»، «جایزه ملی کیفیت ایران در حوزه ایمنی بیمار» و «سایر افتخارات مرتبط» شده است که نشان‌دهنده تعهد و سرآمدی بیمارستان در حوزه ایمنی بیمار در سطح ملی و بین‌المللی است.

این شواهد قوی و مستند، به وضوح بیانگر تاثیر مثبت و چشمگیر رهبری بیمارستان «…» در بهبود روند کیفیت خدمات و ایمنی بیماران در سطح بیمارستان است.

حضور فعال مدیران در کمیته‌های مرتبط با ایمنی بیمار

نکته پایانی و بسیار مهم در ایفای نقش رهبری بیمارستان در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات، «حضور فعال رئیس مدیر عامل بیمارستان به ویژه در کمیته های مرگ و میر طب انتقال خون دارو و درمان و سایر کمیته های بیمارستانی که در آنها دغدغه های ایمنی بیمار مطرح میشود ضروری است». «حضور شخص رئیس و مدیرعامل بیمارستان» به ویژه در کمیته‌هایی که به طور مستقیم با «دغدغه‌های ایمنی بیمار» مرتبط هستند (مانند کمیته مرگ و میر، کمیته طب انتقال خون، کمیته دارو و درمان و …)، «پیام قوی و نمادین» از تعهد و اهمیت قائل شدن رهبری برای موضوع ایمنی بیمار به تمامی کارکنان ارسال می‌نماید. این حضور، به کارکنان نشان می‌دهد که ایمنی بیمار دغدغه اصلی مدیران ارشد بوده و آن‌ها نیز باید با جدیت و تعهد بیشتری در این حوزه فعالیت نمایند. عدم حضور رهبری در این کمیته‌ها، ممکن است این پیام منفی را به کارکنان منتقل کند که ایمنی بیمار اولویت اصلی سازمان نیست و از اهمیت کمتری نسبت به سایر مسائل برخوردار است.

مثال کاربردی: رئیس بیمارستان «…» به عنوان «رئیس کمیته مرگ و میر بیمارستان» و «عضو ثابت کمیته‌های دارو و درمان و کنترل عفونت» به صورت فعالانه در جلسات این کمیته‌ها شرکت نموده و «مدیریت جلسات» و «تصمیم‌گیری‌های کلیدی» را شخصاً بر عهده می‌گیرد. حضور رئیس بیمارستان در این کمیته‌ها، به کارکنان نشان می‌دهد که موضوع ایمنی بیمار برای رهبری بیمارستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و آن‌ها نیز باید با تمام توان در جهت ارتقای ایمنی بیمار تلاش نمایند. همچنین، حضور رئیس بیمارستان در این کمیته‌ها، به «تقویت جایگاه و اثربخشی کمیته‌ها» نیز کمک نموده و تصمیمات این کمیته‌ها را از پشتوانه اجرایی قوی‌تری برخوردار می‌سازد.

مهارت‌های مدیریتی کلیدی برای ایفای نقش موثر رهبری در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات

برای ایفای نقش موثر رهبری در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات در بیمارستان‌ها، مدیران و رهبران بیمارستان نیازمند مجموعه‌ای از مهارت‌های مدیریتی کلیدی هستند:

 رهبری تحول‌آفرین: توانایی ایجاد چشم‌اندازی روشن و الهام‌بخش برای ارتقای فرهنگ کیفیت و ایمنی و هدایت سازمان به سوی تحقق آن

 مهارت‌های ارتباطی مؤثر: برقراری ارتباط شفاف، موثر و سازنده با تمامی ذینفعان بیمارستان در خصوص برنامه‌های ارتقای کیفیت و ایمنی، انتقال مفاهیم پیچیده به زبان ساده و قابل فهم و ایجاد انگیزه و مشارکت در کارکنان.

 مهارت‌های مدیریت منابع: توانایی تخصیص بهینه منابع مالی، انسانی و تجهیزاتی برای برنامه‌های ارتقای کیفیت و ایمنی و پایش و ارزیابی اثربخشی استفاده از منابع.

 مهارت‌های تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد: توانایی جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌های مربوط به شاخص‌های کیفیت و ایمنی، بهره‌گیری از اطلاعات و شواهد موجود برای اتخاذ تصمیمات کارشناسی و موثر در حوزه بهبود کیفیت و ایمنی.

 مهارت‌های حل مسئله و تفکر سیستمی: توانایی شناسایی و تجزیه و تحلیل مشکلات و چالش‌های مرتبط با کیفیت و ایمنی خدمات، یافتن علل ریشه‌ای مسائل و ارائه راهکارهای خلاقانه و پایدار برای حل آن‌ها.

 مهارت‌های توانمندسازی و توسعه کارکنان: توانایی ایجاد محیط کاری توانمندساز و حمایتی برای کارکنان، تشویق و ترغیب کارکنان به مشارکت در برنامه‌های بهبود کیفیت و ایمنی، ارتقای دانش و مهارت‌های کارکنان در حوزه کیفیت و ایمنی و ایجاد فرهنگ یادگیری سازمانی.

 مهارت‌های مدیریت تغییر: توانایی مدیریت موثر تغییرات سازمانی ناشی از اجرای برنامه‌های بهبود کیفیت و ایمنی، مقابله با مقاومت‌های احتمالی کارکنان در برابر تغییر و ایجاد انگیزه و پذیرش در میان کارکنان.

مدیران بیمارستان؛ کانون اصلی ارتقای کیفیت و ایمنی

مدیران بیمارستان به عنوان پیشران اصلی و نیروی محرکه ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات در نظام سلامت ایران، نقش بی‌بدیلی در تحقق اهداف تعالی سازمانی ایفا می‌نماید. تعهد راسخ، مشارکت فعالانه، تخصیص منابع مناسب، دریافت گزارش‌های تحلیلی و دوره‌ای، آگاهی و تسلط به شاخص‌های کلیدی و حضور فعال در کمیته‌های مرتبط، همگی مولفه‌های کلیدی و گام‌های ضروری برای ایفای نقش موثر رهبری در ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات در بیمارستان‌های ایرانی هستند. بیمارستان‌هایی که با تکیه بر رهبری توانمند و متعهد و با به‌کارگیری اصولی و هوشمندانه این مولفه‌ها، به مراکز درمانی ایمن‌تر، کارآمدتر و مورد اعتمادتر تبدیل خواهند شد و نقش موثری در ارتقای سلامت جامعه ایفا خواهند نمود.