برنامه استراتژیک بیمارستان به عنوان یک سند بالادستی، نقشه راه و چارچوب کلیه تصمیمات و اقدامات در سطوح مختلف بیمارستان است. این سند با تعیین اهداف کلان، استراتژی‌ها و برنامههای عملیاتی، مسیر حرکت بیمارستان را در راستای تحقق چشم‌انداز و رسالت خود مشخص می‌کند. در این مطلب، بر اساس استاندارد اعتباربخشی بیمارستان‌ها، به بررسی اهمیت، نحوه استقرار و الزامات مرتبط با سند استراتژیک به عنوان مبنای برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها در بیمارستان می‌پردازیم. هدف این راهنما ارائه مطالب کاربردی و عملیاتی به منظور اجرای صحیح این استانداردها در بیمارستان‌ها و بهبود عملکرد و کیفیت خدمات ارائه شده است.
استاندارد اعتباربخشی بیمارستان‌ها تأکید دارد که برنامه استراتژیک باید مبنای کلیه برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها در بیمارستان باشد. این امر شامل همسویی برنامههای عملیاتی و جاری با سند استراتژیک، عدم اتخاذ تصمیمات و انجام اقداماتی مغایر با سند استراتژیک در سطوح مدیریتی، و آگاهی مدیران، مسئولان و کارکنان از برنامههای عملیاتی مرتبط با واحد خود می‌شود. به عبارت دیگر، سند استراتژیک باید به عنوان یک راهنمای جامع و مرجع برای تمام فعالیت‌های بیمارستان در نظر گرفته شود.
برنامه استراتژیک هماهنگ‌کننده همه بخش‌ها و برنامه‌ها
برنامه استراتژیک بیمارستان به عنوان یک سند بالادستی، چارچوب و جهت‌گیری کلیه برنامه‌ریزی‌ها در سطوح مختلف بیمارستان را تعیین می‌کند. این سند با مشخص کردن اهداف کلان، استراتژی‌ها و اولویت‌ها، از پراکندگی و ناهماهنگی در برنامه‌ریزی‌ها جلوگیری کرده و انسجام و هماهنگی بین واحدهای مختلف بیمارستان را تضمین می‌کند. به عنوان مثال، اگر هدف کلان بیمارستان افزایش رضایت بیماران باشد، تمامی واحدهای بیمارستان از جمله واحدهای درمانی، اداری و پشتیبانی باید برنامههای خود را در راستای تحقق این هدف کلان تدوین کنند.
همسویی برنامههای عملیاتی و جاری با سند استراتژیک
برنامههای عملیاتی و جاری بیمارستان باید به طور کامل با سند استراتژیک همسو باشند. این بدان معناست که اهداف و فعالیت‌های پیش‌بینی شده در این برنامه‌ها باید در راستای تحقق اهداف کلان و استراتژی‌های تعیین شده در سند استراتژیک باشند. به عنوان مثال، اگر در سند استراتژیک بر توسعه خدمات تخصصی قلب و عروق تأکید شده باشد، برنامههای عملیاتی بیمارستان نیز باید شامل توسعه این خدمات از جمله تجهیز بخش‌های مربوطه، جذب پزشکان متخصص و برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان باشد.
پیروی از سند استراتژیک
کلیه تصمیمات و اقدامات در سطوح مختلف بیمارستان باید با سند استراتژیک سازگار و همسو باشند. اتخاذ تصمیمات و انجام اقداماتی که با سند استراتژیک مغایر باشند، می‌تواند منجر به هدر رفتن منابع، کاهش کارایی و اثربخشی و در نهایت عدم تحقق اهداف بیمارستان شود. به عنوان مثال، اگر در سند استراتژیک بر کاهش هزینه‌های بیمارستان تأکید شده باشد، مدیران باید از تصمیم‌گیری‌هایی که منجر به افزایش هزینه‌ها می‌شوند، خودداری کنند.
آگاهی مدیران و کارکنان از برنامههای عملیاتی
مدیران، مسئولان و کارکنان بیمارستان باید از برنامههای عملیاتی مرتبط با واحد خود و نحوه ارتباط آنها با سند استراتژیک آگاه باشند. این آگاهی به آنها کمک می‌کند تا وظایف خود را در راستای تحقق اهداف بیمارستان به درستی انجام دهند و در بهبود عملکرد و کیفیت خدمات ارائه شده مشارکت کنند. به عنوان مثال، اگر در سند استراتژیک بر افزایش کیفیت خدمات پرستاری تأکید شده باشد، پرستاران باید از برنامههای عملیاتی مربوط به واحد خود در این زمینه آگاه باشند و در اجرای آنها مشارکت کنند.
پرهیز از تصمیم‌گیری بدون توجه به سند استراتژیک
مدیریت مبتنی بر روزمرگی و تصمیم‌گیری بدون توجه به سند استراتژیک، تهدیدی جدی برای موفقیت بیمارستان است. این نوع مدیریت منجر به عدم انسجام و هماهنگی در فعالیت‌ها، هدر رفتن منابع و در نهایت عدم تحقق اهداف بیمارستان می‌شود. در مقابل، مدیریت راهبردی با تکیه بر سند استراتژیک، به بیمارستان کمک می‌کند تا منابع خود را به طور مؤثر مدیریت کرده و در مسیر تحقق اهداف خود گام بردارد.
