در دنیای امروز، بیمارستان‌ها دیگر تنها مراکز درمانی محسوب نمی‌شوند، بلکه به فضاهایی تبدیل شده‌اند که نقش مهمی در ارتقای سلامت افراد و جامعه ایفا می‌کنند. در این میان، شبکه بین‌المللی بیمارستان‌های ارتقادهنده سلامت (INHPH) باهدف ادغام مفهوم ارتقای سلامت در سیستم‌های درمانی، استانداردها و دستورالعمل‌هایی را تدوین کرده است تا بیمارستان‌ها بتوانند علاوه بر ارائه خدمات درمانی، به بهبود سلامت عمومی نیز کمک کنند.
استانداردهای بیمارستان ارتقادهنده سلامت که طی سال‌های مختلف منتشر شده‌اند، چارچوبی علمی و عملی برای بیمارستان‌ها و مراکز درمانی فراهم کرده‌اند تا در کنار درمان بیماران، به ارتقای سلامت کارکنان، بیماران و جامعه پیرامون خود متعهد باشند. در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین اسناد و راهنماهای منتشرشده توسط شبکه HPH خواهیم پرداخت و مسیر تکامل این استانداردها را از ابتدا تا امروز مرور خواهیم کرد.
استانداردهای بیمارستان ارتقادهنده سلامت منتشر شده در سال 2006
در سال ۲۰۰۶، شبکه بین‌المللی بیمارستان ارتقادهنده سلامت (INHPH) به همراه سازمان جهانی بهداشت (WHO) سندی را برای اجرای طرح بیمارستان ارتقادهنده سلامت باهدف ادغام مفاهیم ارتقای سلامت در ساختار و عملکرد بیمارستان‌ها و ارتقای کیفیت خدمات ارائه‌شده به بیماران و همچنین بهبود سلامت کارکنان منتشر کرد.
این سند 94 صفحه ای شامل 3 بخش:
- معرفی بیمارستان ارتقادهنده سلامت و اهداف آن
- مراحل ایجاد ابزار خودارزیابی بیمارستان‌های ارتقادهنده سلامت و راهنمای استفاده از آن
- استانداردها و فرم‌های ابزار خودارزیابی HPH
می‌باشد.
ابزار خودارزیابی بیمارستان ارتقادهنده سلامت در این سند شامل 5 استاندارد اصلی 24 استاندارد فرعی و 40 عنصر قابل‌اندازه‌گیری می‌باشد. استانداردهای اصلی شامل:
- سیاست مدیریت: تضمین می‌کند که مدیریت بیمارستان به‌صورت فعالانه از سیاست‌ها و استراتژی‌های ارتقای سلامت حمایت می‌کند.
- ارزیابی بیمار: شامل شناسایی نیازهای سلامت و عوامل خطر بیماران به‌منظور ارائه مراقبت‌های بهینه و شخصی‌سازی‌شده است.
- اطلاع‌رسانی و مداخلات بیماران: اطمینان از این‌که بیماران اطلاعات و مداخلات لازم برای بهبود سلامت خود را دریافت می‌کنند.
- ارتقای سلامت در محیط کار: توجه به‌سلامت و رفاه کارکنان بیمارستان از طریق ایجاد محیط کاری سالم و حمایت‌کننده.
- تداوم و همکاری: تضمین هماهنگی و همکاری مؤثر بین بیمارستان و سایر ارائه‌دهندگان خدمات سلامت برای ارائه مراقبت‌های مستمر به بیماران.
این سند به شش زبان انگلیسی، فارسی، چینی، آلمانی، روسی، فرانسوی و ژاپنی ترجمه شده است و در بیش از 30 کشور و 600 بیمارستان در طی 15 سال به کار گرفته شده است. همچنین بیش از صد مقاله و پژوهش با این ابزار در کشور های مختلف انجام شده است.
برای دسترسی مستقیم به نسخه‌های ترجمه شده ابزار خودارزیابی HPH 2006 اینجا کلیک کنید.
• تعدادی از مقالات انجام شده با ابزار خودارزیابی 2006 HPH
Wartiningsih M, Supriyanto S, Widati S, Ernawaty E, Lestari R. Health promoting hospital: A practical strategy to improve patient loyalty in public sector. J Public health Res. 2020;9(2):165–8.
Tatang ER, Mawartinah T. Evaluation Study of Health Promotion Hospital (HPH) in Muhammadiyah Hospital in DKI Jakarta, Indonesia. J Kesehat Masy. 2019;14(3).
Miseviciene I, Zalnieraitiene K. Health promoting hospitals in lithuania: Health professional support for standards. Health Promot Int. 2013;28(4).
Pezeshki MZ, Alizadeh M, Nikpajouh A, Ebadi A, Nohi S, Soleimanpour M. Evaluation of the health promotion standards in governmental and non-governmental hospitals in East-Azerbaijan. Med J Islam Repub Iran.
Taghdisi MH, Poortaghi S, Suri-J V, Dehdari T, Gojazadeh M, Kheiri M. Self-assessment of health promoting Hospital’s activities in the largest heart Hospital of Northwest Iran. BMC Health Serv Res. 2018;18(1).
Afshari A, Mostafavi F, Keshvari M, Ahmadi Ghahnaviye L, Piruzi M, Moazam E, et al. Health promoting hospitals: a study on educational hospitals of Isfahan, Iran. Heal Promot Perspect. 2016;6(1).
استانداردهای بیمارستان ارتقادهنده سلامت منتشر شده در سال 2020
در سال ۲۰۲۰، استانداردهای بیمارستان‌های ارتقادهنده سلامت (HPH) بازنگری و به‌روزرسانی شدند تا با استراتژی جهانی HPH برای سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ هماهنگ شوند. این بازنگری به‌منظور تطبیق با تغییرات نظام‌های بهداشتی و اجتماعی و همچنین هم‌راستایی با اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد صورت گرفت.
این استانداردها توسط شبکه بین‌المللی بیمارستان ارتقادهنده سلامت در دو سند مجزا منتشر شده است.
سند اول: استانداردهای 2020 بیمارستان های ارتقادهنده سلامت
ین سند 23 صفحه ای شامل: 1- معرفی طرح بیمارستان ارتقادهنده سلامت 2- اهداف، استانداردها و رویکرد این طرح درگذشته 3- اشاره به تغییرات جهانی و لزوم بازبینی و بروز کردن اهداف و استاندارد ها 4- استانداردهای 2020 بیمارستان ارتقادهنده سلامت
این سند به 15 زبان مختلف از جمله: انگلیسی، فارسی، چینی، آلمانی، روسی، فرانسوی، ژاپنی، اسپانیایی، ایتالیایی و… ترجمه شده است و در بیش از 33 کشور و 700 بیمارستان از سال 2020 به بعد به کار گرفته شده است.
برای دسترسی مستقیم به نسخه‌های ترجمه شده ابزار خودارزیابی 2020 بیمارستان ارتقادهنده سلامت اینجا کلیک کنید.
سند دوم: ابزار خودارزیابی برای اجرای استانداردهای 2020 بیمارستان های ارتقادهنده سلامت
ین سند 49 صفحه ای شامل: 1- اعضا و شبکه های HPH 2- مراحل طراحی و ساخت این ابزار 3-نحوه به کارگیری و استفاده از این ابزار 4- چک لیست ابزارخود ارزیابی
این سند به 4 زبان: انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی و آلبانی ترجمه شده است.
نسخه فارسی این سند، توسط تیم پژوهشی متشکل از دکتر حامد دهنوی، دکتر لیدا شمس، دکتر اکبر نیک پژوه و آقای مهدی اسدی‌پور، به‌عنوان قسمتی از پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ترجمه و تهیه شده است و به‌زودی از طریق شبکه بین‌المللی بیمارستان ارتقادهنده سلامت انتشار خواهد یافت.
ابزار خودارزیابی بیمارستان ارتقادهنده سلامت 2020 در این سند شامل: 5 استاندارد اصلی 18 استاندارد فرعی و 86 بیانیه استاندارد همچنین 86 معیار اندازه گیری برای هریک از گویه ها می باشد. استاندارد های اصلی شامل:
- اثبات تعهد سازمانی برای HPH: این استاندارد بر تعهد مدیریت و رهبری سازمان به اجرای سیاست‌ها، استراتژی‌ها و فرهنگ‌سازمانی متمرکز است که به بهبود سلامت بیماران، کارکنان و جامعه کمک می‌کند.
- تضمین دسترسی به خدمات: این استاندارد اطمینان می‌دهد که خدمات بهداشتی برای همه افراد، به‌ویژه کسانی که دسترسی کمتری دارند، فراهم و قابل‌دسترس باشد.
- بهبود مراقبت‌های سلامت با تمرکز بر افراد و مشارکت کاربران: این استاندارد تضمین می‌کند که مراقبت‌های بهداشتی ارائه‌شده به بیماران شامل مداخلات و اطلاعاتی است که به بهبود سلامت آن‌ها کمک می‌کند.
- ایجاد بستر و محیط کاری سالم: این استاندارد بر ایجاد محیط کاری سالم و حمایت‌کننده برای کارکنان تأکید دارد تا سلامت و رفاه آن‌ها تضمین شود.
- ارتقای سلامت در جامعه: این استاندارد بر تعامل فعال بیمارستان با جامعه و مشارکت در برنامه‌های ارتقای سلامت جامعه متمرکز است.
این استانداردها به‌عنوان چارچوبی جامع برای بیمارستان‌ها و خدمات بهداشتی طراحی شده‌اند تا مفاهیم ارتقای سلامت را در ساختار و عملکرد خود ادغام کنند. هدف اصلی این استانداردها، بهبود کیفیت خدمات بهداشتی، افزایش رضایت بیماران و کارکنان و تقویت نقش بیمارستان‌ها در بهبود سلامت جامعه است؛ همچنین این ابزار خودارزیابی به بیمارستان‌ها کمک می‌کنند تا برنامه‌های ارتقای سلامت را به‌صورت ساختاریافته پیاده‌سازی و ارزیابی کنند و در صورت نیاز، بهبودهای لازم را اعمال نمایند.
تفاوت نسخه‌های 2006 و 2020 استاندارد های بیمارستان ارتقادهنده سلامت
- تغییرات در تعداد و ساختار استانداردها
استانداردهای ۲۰۰۶ شامل ۵ استاندارد اصلی و ۲۴ استاندارد فرعی بود. استانداردهای ۲۰۲۰ همچنان ۵ استاندارد اصلی دارند، اما تعداد استانداردهای فرعی به ۱۸ کاهش‌یافته است. دلیل این کاهش آن است که استانداردهای جدید با حذف برخی الزامات جزئی و تأکید بیشتر بر اثربخشی و قابل‌اجرابودن، ساختار خود را ساده‌تر و کاربردی‌تر کرده‌اند. - تغییر در محورهای کلیدی استانداردها
در نسخه ۲۰۰۶، تأکید بیشتر بر فرایندهای درون بیمارستانی بود، مثل سیاست‌های مدیریت بیمارستان، ارزیابی بیماران، و ارتقای سلامت کارکنان. در نسخه ۲۰۲۰، علاوه بر فرآیندهای داخلی، بر نقش بیمارستان در جامعه نیز تأکید شده است، که دلیل آن تدوین جامعه نگر و جامع تر استاندارد های 2020 با هدف تبدیل بیمارستان ها به نهادهای فعال در ارتقای سلامت در جامعه می باشد. - تغییر در استانداردهای اصلی
| حوزه استاندارد | نسخه 2006 | نسخه 2020 | وجه تمایز |
| ۱. مدیریت بیمارستان و سیاست‌های سازمانی | تأکید بر تعهد مدیریت بیمارستان به ارتقای سلامت | تأکید بر تعهد سازمانی در تمامی سطوح | در نسخه ۲۰۲۰ تمرکز بر فرهنگ‌سازی و هم‌راستایی با استراتژی‌های کلان سازمان افزایش‌یافته است. |
| ۲. ارزیابی بیمار | شناسایی نیازهای سلامت بیماران | حذف شده است | در نسخه ۲۰۲۰، این استاندارد در سایر بخش‌ها ادغام شده است. |
| ۳. اطلاعات و مداخلات ارتقای سلامت برای بیماران | تمرکز بر ارائه اطلاعات و آموزش به بیماران | به «تضمین دسترسی به خدمات» تغییر کرده | در نسخه ۲۰۲۰، علاوه بر آموزش بیماران، به دسترسی عادلانه به خدمات نیز توجه شده است |
| ۴. ارتقای سلامت کارکنان | بر بهبود محیط کاری کارکنان تمرکز داشت | همچنان حفظ شده اما گسترده‌تر شده است | در نسخه ۲۰۲۰، سلامت روان کارکنان و جلوگیری از فرسودگی شغلی نیز اضافه شده است. |
| ۵. همکاری و هماهنگی بین‌بخشی | تعامل بیمارستان با سایر مراکز درمانی | به «ارتقائ سلامت در جامعه» تغییر کرده است | به «ارتقا سلامت در جامعه» تغییر کرده است |
4. تغییر در نحوه ارزیابی و اجرا
استانداردهای ۲۰۰۶ بیشتر به سنجش سیاست‌ها و فرایندهای اجرایی بیمارستان تمرکز داشتند؛ اما استانداردهای ۲۰۲۰ به سنجش نتایج و تأثیر اقدامات بیمارستان بر بیماران، کارکنان و جامعه می‌پردازند و بیمارستان‌ها نه‌تنها باید اقدامات خود را گزارش کنند، بلکه باید نشان دهند که این اقدامات واقعاً تأثیر مثبتی بر سلامت افراد داشته است.
- تغییر در هم‌راستایی با اهداف بین‌المللی:
استانداردهای ۲۰۰۶ بر مبنای اصول کلی ارتقای سلامت طراحی شده بودند و هم‌راستایی مستقیمی با اهداف توسعه پایدار (SDG) سازمان ملل متحد نداشتند.
استانداردهای ۲۰۲۰ با اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (به‌ویژه اهداف سلامت، کاهش نابرابری‌ها و بهبود شرایط کاری) هم‌راستا شده‌اند. - تغییر در شرایط پذیرش و عضویت بیمارستان‌ها در شبکه HPH:
استانداردهای ۲۰۰۶ الزاماتی عمومی برای پذیرش بیمارستان‌ها در شبکه HPH داشت، اما معیارهای آن به‌صورت انعطاف‌پذیر بود.
استانداردهای ۲۰۲۰ دارای معیارهای دقیق‌تر و ساختاریافته‌تری برای عضویت بیمارستان‌ها در شبکه جهانی HPH هستند، ازجمله الزامات گزارش‌دهی منظم و ارائه شواهد مستند از پیشرفت‌ها.
در این مقاله، ابتدا استانداردهای ۲۰۰۶ بیمارستان‌های ارتقادهنده سلامت (HPH) را بررسی کردیم که شامل ۵ استاندارد اصلی و ۲۴ استاندارد فرعی بودند و عمدتاً بر مدیریت بیمارستان، ارزیابی بیماران، ارائه اطلاعات سلامت، ارتقای سلامت کارکنان و همکاری بین‌بخشی تمرکز داشتند. سپس به استانداردهای ۲۰۲۰ پرداختیم که همچنان شامل ۵ استاندارد اصلی اما با ۱۸ استاندارد فرعی بودند و رویکردی جامع‌تری داشتند که علاوه بر محیط بیمارستان، به نقش آن در ارتقای سلامت جامعه و عدالت در سلامت نیز تأکید می‌کردند.
در ادامه، تفاوت‌های این دو مجموعه استاندارد را در چند بعد مختلف از جمله ساختار، حوزه‌های تمرکز، نحوه ارزیابی، تعامل با بیماران و جامعه و هم‌راستایی با سیاست‌های بین‌المللی مورد بررسی قرار دادیم. استانداردهای جدید، بیمارستان‌ها را از مراکز صرفاً درمانی به نهادهای فعال در بهبود سلامت جامعه تبدیل کرده و تأکید بیشتری بر نتایج و اثربخشی اقدامات سلامت‌محور دارند. این تحول نشان‌دهنده پیشرفت در نگرش جهانی به نقش بیمارستان‌ها در بهداشت عمومی و توسعه پایدار است و می‌تواند تأثیر بسزایی بر بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی، سلامت بیماران و کارکنان، و کاهش نابرابری‌های سلامت در سراسر جهان داشته باشد.
منبع : https://www.hphnet.org/
مقالات مرتبط:
