سند استراتژیک بیمارستان به عنوان یک نقشه راه جامع، مسیر حرکت بیمارستان را در راستای تحقق اهداف خود مشخص می‌کند. این سند با تعیین اهداف کلان، استراتژی‌ها و برنامههای عملیاتی، به بیمارستان کمک می‌کند تا منابع خود را به طور مؤثر مدیریت کرده و در محیط رقابتی و پویای امروز، به موفقیت دست یابد. در این مطلب، بر اساس استاندارد اعتباربخشی بیمارستان‌ها، به بررسی اهمیت، نحوه تدوین و بازنگری سند استراتژیک و نکات کلیدی مرتبط با آن می‌پردازیم. هدف این راهنما ارائه مطالب کاربردی و عملیاتی به منظور اجرای صحیح این استانداردها در بیمارستان‌ها است.
استاندارد اعتباربخشی بیمارستان‌ها بر اهمیت وجود سند استراتژیک مدون و بازنگری دوره‌ای آن تأکید دارد. این سند باید با سیاست‌های اصلی بیمارستان هماهنگ بوده و با استفاده از روش‌ها و الگوهای علمی شناخته شده و با در نظر گرفتن انتظارات ذینفعان تدوین شود. در این سند، اهداف عملیاتی SMART برای هر سال از برنامه استراتژیک تعیین شده و برنامه استراتژیک به واحدهای بیمارستان ابلاغ می‌شود. همچنین، سند استراتژیک باید حداقل سالیانه بازنگری و در صورت نیاز اصلاح شود و در دسترس کارکنان قرار گیرد. کارکنان نیز باید از بخش‌های مرتبط با فعالیت خود در سند استراتژیک آگاه باشند.
اصول تدوین سند استراتژیک بیمارستان
هماهنگی با سیاست‌های بالادستی: سند استراتژیک بیمارستان باید با سیاست‌ها و اسناد بالادستی خود از جمله سیاست‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مربوطه و سایر اسناد مرتبط هماهنگ باشد. این امر از آن جهت اهمیت دارد که بیمارستان بتواند در راستای اهداف و برنامههای کلان نظام سلامت حرکت کند و از حمایت‌های لازم برخوردار شود.
استفاده از روش‌های علمی: برای تدوین سند استراتژیک بیمارستان، لازم است از روش‌ها و الگوهای علمی شناخته شده مانند مدل SWOT، BSC و غیره استفاده شود. این روش‌ها به بیمارستان کمک می‌کنند تا وضعیت موجود خود را به درستی تحلیل کرده، نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی خود را شناسایی و بر اساس آنها، استراتژی‌های مناسب را تدوین کند.
توجه به انتظارات ذینفعان: در تدوین سند استراتژیک بیمارستان، لازم است انتظارات و نیازهای ذینفعان اعم از بیماران، کارکنان، پزشکان، سازمان‌های بیمه و جامعه در نظر گرفته شود. این امر به بیمارستان کمک می‌کند تا خدماتی مطلوب و مورد رضایت ارائه دهد و از حمایت و همکاری ذینفعان برخوردار شود.
تعیین اهداف عملیاتی SMART: اهداف عملیاتی باید SMART باشند، یعنی اختصاصی (Specific)، قابل اندازه‌گیری (Measurable)، دست‌یافتنی (Achievable)، مرتبط (Relevant) و دارای زمان‌بندی (Time-bound). این ویژگی‌ها به بیمارستان کمک می‌کنند تا اهداف خود را به طور مؤثر پیگیری و ارزیابی کند و از تحقق آنها اطمینان حاصل کند.
ابلاغ و بازنگری سند: سند استراتژیک بیمارستان باید به طور کامل به واحدهای بیمارستان ابلاغ شود و در دسترس کارکنان قرار گیرد. همچنین، این سند باید حداقل سالیانه بازنگری و در صورت نیاز اصلاح شود تا با تغییرات محیطی و نیازهای جدید هماهنگ باشد.
آگاهی کارکنان: کارکنان بیمارستان باید از بخش‌های مرتبط با فعالیت خود در سند استراتژیک آگاه باشند و نقش خود را در تحقق اهداف بیمارستان به درستی ایفا کنند.
سند استراتژیک به عنوان یک سند پویا: سند استراتژیک بیمارستان یک سند پویا است که باید به طور مداوم مورد بازنگری و به روز رسانی قرار گیرد. این سند شامل برنامه استراتژیک، ارزیابی و کنترل اجرای استراتژی‌ها، اهداف عملیاتی و برنامه عملیاتی هر سال است. همچنین، پیوست‌های سند شامل مطالعات انجام شده برای برنامه ریزی استراتژیک و تشریح نحوه تدوین برنامه استراتژیک می‌باشد.
تدوین و بازنگری سند استراتژیک بیمارستان یک فرایند مهم و ضروری برای موفقیت بیمارستان در محیط پیچیده و پویای امروز است. با رعایت نکات ذکر شده در این مطلب و با بهره‌گیری از روش‌های علمی و مشارکت ذینفعان، بیمارستان‌ها می‌توانند سند استراتژیک مؤثری را تدوین و اجرا کنند و در مسیر تحقق اهداف خود گام بردارند. در این مسیر توجه به موارد زیر اهمیت زیادی دارد.
تشکیل کمیته راهبردی: برای تدوین و بازنگری سند استراتژیک، یک کمیته راهبردی متشکل از مدیران ارشد بیمارستان، پزشکان، کارکنان و نمایندگان ذینفعان تشکیل دهید.
آموزش کارکنان: کارکنان بیمارستان را در زمینه برنامه ریزی استراتژیک و نحوه اجرای سند استراتژیک آموزش دهید.
استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی: برای مدیریت و پیگیری اجرای سند استراتژیک، از نرم‌افزارهای تخصصی استفاده کنید.
ارزیابی مستمر: اجرای سند استراتژیک را به طور مستمر ارزیابی و در صورت نیاز اصلاح کنید.
فرهنگ‌سازی: فرهنگ برنامه ریزی استراتژیک را در بیمارستان نهادینه کنید و کارکنان را به مشارکت در این فرایند تشویق کنید.
