شاید در نگاه اول اینطور به نظر بیاید که هوای فشرده در گروه گازهای مدیکال یا طبی قرار نمی‌گیرد، ولی اینطور نیست و این گاز به همراه کلیه گازهای بیهوشی، گاز اکسیژن و گاز دی‌اکسید کربن در بیمارستان، در دسته گازهای طبی قرار می‌گیرد.
هوای فشرده در بیمارستان‌ها هم در حوزه مدیکال استفاده می‌گردد و هم غیر مدیکال. استفاده مدیکال از هوای فشرده در بخش‌های مختلف بیمارستان از جمله ICU، اتاق عمل، اورژانس، نوزادان و سایر بخش‌های بستری جهت بیماران انجام می‌پذیرد و استفاده غیر مدیکال از هوای فشرده بیشتر در بخش‌هایCSR (جهت کمک به باز شدن درب‌های دستگاه‌های اتوکلاو)، لندری (جهت اتوهای پرسی) و همچنین در برخی بخش‌های درمانی جهت استفاده در تجهیزات پنوماتیک (نظیر دریلهای پنوماتیک ارتوپدی در صورت وجود) انجام می‌گیرد.
منظور از هوای فشرده مدیکال هوایی است که مستقیما مورد استفاده بیماران قرار می‌گیرد مثلا در بخش ICU ترکیب این هوا با اکسیژن تغلیظ شده در دستگاه ونتیلاتور، جهت کمک به تنفس بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین با توجه به اهمیت جان بیماران، کیفیت این هوا بسیار مورد تاکید بوده و باید متخصصان بیهوشی بیمارستان از آن اطلاع داشته باشند (استاندارد ایزو 1-8573).
نکته مهمی که لازم است مدیران محترم بدان توجه نمایند این است که با توجه به تاثیر بسزای استفاده از هوای فشرده مدیکال در درمان بیماران، و اثرات مخرب تنفس هوای فشرده غیرمدیکال، چنانچه در بیمارستان لوله‌کشی مجزایی برای هوای فشرده مدیکال و غیرمدیکال انجام شده باشد، می‌توان تجهیزات هر کدام را جداگانه و متناسب با نوع هوای فشرده خریداری نمود. ولی چنانچه لوله‌کشی مجزایی در بیمارستان انجام نشده باشد، در راستای پیشگیری از به مخاطره افتادن سلامتی بیماران، باید کلیه تجهیزات مربوط به سیستم هوای فشرده از نوع مدیکال تامین گردد (علی‌رغم گران‌تر بودن این تجهیزات).
همان‌طور که در بالا بدان اشاره شد، میزان کیفیت هوای فشرده در استاندارد ایزو 1-8573 معرفی شده است. در این استاندارد ذرات جامد، آب و روغن به عنوان آلاینده‌های هوای فشرده معرفی شده و بسته به اندازه و تعداد/ میزان این آلاینده‌ها، کیفیت هوای فشرده را در کلاس های مختلفی تعیین می‌کند. لطفا به جدول زیر توجه فرمایید :
همان‌طور که مشاهده می‌شود، اولین ستون سمت چپ، معرف کلاس‌های کیفی مختلف هوای فشرده بوده و در ستون‌های بعدی، حدکثر میزان مجاز آلاینده‌ها را در هر کلاس نشان داده است. مثلا هنگامی که شرکتی ادعا می‌کند که کیفیت هوای فشرده تولیدی آنها دارای کلاس 1-2-1 است، مفهوم آن این است که هوای فشرده آنها دارای موارد زیر می‌باشد :
عدد اول سمت چپ (عدد 1)، بیانگر کلاس 1 برای پارتیکل بوده و حداکثر غلظت مجاز مواد جامد (پارتیکل) موجود در هوای فشرده را تعیین می‌کند. مطابق جدول بالا در هوای فشرده تولیدی این شرکت نباید بیشتر از 20.000 پارتیکل با سایز 1/. تا 5/. میکرون ، نباید بیشتر از ۴۰۰ پارتیکل با سایز 5/. تا ۱ میکرون و نباید بیشتر از ۱۰ پارتیکل با سایز ۱ تا ۵ میکرون در هر متر مکعب از هوای فشرده وجود داشته باشد.
عدد دوم از سمت چپ (عدد 2)، بیانگر کلاس 2 برای آب بوده و حداکثر میزان مجاز آب موجود در هوای فشرده را تعیین می‌کند. بنابراین در هوای فشرده تولیدی این شرکت نباید آب به صورت مایع وجود داشته باشد و همچنین فشار نقطه شبنم باید 40- درجه سانتی‌گراد یا کمتر باشد (جدول بالا).
و نهایتا عدد سوم از سمت چپ (عدد 1) بیانگر کلاس 1 برای روغن بوده و حداکثر میزان مجاز روغن موجود در هوای فشرده را تعیین می‌کند. بنابراین در هوای فشرده تولیدی این شرکت نباید بیشتر از 01/. میلی گرم روغن در هر متر مکعب از هوای فشرده وجود داشته باشد.
هوای فشرده طبی، باید حداقل دارای کلاس 1-4-1 در استاندارد فوق بوده و علاوه بر این باید عاری از آلودگی‌های میکروبی باشد (لازم است مجهز به فیلتر آنتی باکتریال باشد). در خصوص دستگاه‌های موجود در بازار، لازم است به دو نکته توجه شود، نکته اول در خصوص کلاس کیفی هوای فشرده طبی تولیدی این دستگاه‌ها (موضوع این مقاله) بوده و نکته دوم میزان کیفیت و تناسب قطعات تشکیل دهنده این دستگاه‌ها می‌باشد که جهت اطلاعات کامل‌تر میتوانید به بخش “بررسی شرکت‌های فعال حوزه گازهای طبی” مراجعه فرمایید.
در صورت تمایل میتوانید اندازه ذرات را در جدول زیر مشاهده بفرمایید (برگرفته از استاندارد ایزو 1-8573) :
